Jak przeżyć wszystko jeszcze raz? 90-lecie Szkoły Podstawowej im. T. Kościuszki w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Sędziszowie
Dzień 24 maja 2019 roku był wyjątkowy i niepowtarzalny dla wszystkich osób związanych z sędziszowską oświatą na przestrzeni ostatnich dziewięćdziesięciu lat. Ta właśnie data wyznaczyła uroczysty jubileusz, który był okazją nie tylko do radosnego świętowania, lecz przede wszystkim – do wspomnień, wzruszeń, przeżyć…
Z okazji tak doniosłego wydarzenia panie Teresa Trela i Aleksandra Trela opracowały niezwykły biuletyn, zawierający historię naszej szkoły oraz absolutnie unikalne fotografie, wspomnienia, zapiski. We wstępie do tegoż biuletynu pan dyrektor Krzysztof Trela napisał: „Dziewięćdziesięciolecie szkoły jest wspaniałym świętem. Każdy jubileusz to połączenie tradycji z nowoczesnością, doświadczenia z młodością, wspomnień z planami. Przemijają wokół nas ludzie i zdarzenia. Jednak taki dzień, jak dziś, to okazja, aby przypomnieć sobie najważniejsze fakty. To także okazja do wspomnień, które – choć minione – zawsze pozostają w pamięci”.
Mając tę złotą myśl na względzie, warto zanurzyć się na chwilę w odległej historii…
Istnienie szkoły początkowej w Sędziszowie potwierdza wykaz zamieszczony w Gazecie Kieleckiej w 1877 roku. Już w 1912 roku działała prywatna jednoklasowa szkoła początkowa prowadzona przez Aleksandra Grzesikowskiego. W roku 1918 istniała mała szkoła powszechna, w okresie XX-lecia międzywojennego oddano do użytku nowy budynek naprzeciwko stacji kolejowej.
Jednak za właściwy początek naszej szkoły uznaje się rok 1929, bo właśnie wtedy nadano jej imię Tadeusza Kościuszki. W latach 20. i 30. XX wieku istniały w Sędziszowie dwie szkoły powszechne: siedmioklasowa w piętrowym budynku kolejowym naprzeciwko budynku Dworca PKP i pięcioklasowa w parterowym Urzędzie Gminy Sędziszów usytuowanym na wprost kościoła parafialnego Św. Apostołów Piotra i Pawła. Kierownikiem siedmioklasowej szkoły był pan Jan Szwaczko, a pierwszymi nauczycielami panowie Jędrzejowski, Żołna, Ciągło, Remion. Szkoła od początku istnienia była wysoko oceniana przez władze oświatowe i wyróżniana spośród wszystkich gminnych szkół powiatu jędrzejowskiego. Pan Szwaczko został aresztowany w 1941 roku i zamordowany w obozie koncentracyjnym. Pan Ciągło był opiekunem grupy harcerzy, bardzo aktywnie działającej na terenie Sędziszowa. To właśnie harcerze włączali się w uroczyste obchody wszystkich świąt narodowych, służąc między innymi do mszy odprawianych w kościele parafialnym Św. Apostołów Piotra i Pawła oraz uczestnicząc w defiladzie razem z kolejarzami i strażakami.
Od początku lat 30. XX wieku liczna grupa dzieci, przeważnie z rodzin kolejarskich, kończyła szkołę powszechną i rozpoczynała naukę w gimnazjach i technikach w Kielcach. Ponieważ ówczesne szkoły nie posiadały internatu, a opłata za tzw. stancję przewyższała możliwości finansowe sędziszowskich rodzin, dyrekcja kolei przeznaczyła dla młodzieży z Sędziszowa specjalny wagon szkolny, kursujący na trasie Sędziszów – Kielce. Był on doczepiany do pociągu odjeżdżającego do Kielc o piątej, a wracającego o siedemnastej.
Historycznym wydarzeniem z życia naszej lokalnej społeczności był przejazd z Warszawy do Krakowa konduktu żałobnego z trumną Marszałka Józefa Piłsudskiego, który zmarł 12 maja 1935 roku. Podczas przejazdu pociągu przed dworcem PKP w Sędziszowie ustawiły się zwarte kolumny kolejarzy, strażaków, harcerzy i uczniów Szkoły Podstawowej, które w pozycji na baczność oddały honory Marszałkowi.
W okresie wojny – tak, jak w całej Polsce – nastały trudne czasy dla szkolnictwa, które zostało ograniczone do czteroklasowych szkółek ludowych i tajnego nauczania. Po wojnie, tuż po wyzwoleniu Sędziszowa 15 stycznia 1945 roku, postanowiono zadbać o edukację i już w lutym uruchomiono szkołę w budynkach podworskich. Jej pierwszym kierownikiem został pan Władysław Kurkowski. Szkoła przeniosła się do budynku kolejowego, a następnym kierownikiem był pan Józef Gumul, potem pan Marian Kochański. Po roku 1947 rozpoczęła się wielka ofensywa ideologiczna w szkolnictwie, która miała opierać się na marksistowsko – leninowskich podstawach. W 1949 roku wprowadzono naukę języka rosyjskiego, usunięto religię z nauczania szkolnego i zlikwidowano szkoły prywatne. W tych trudnych latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych kierownictwo szkół przypadło pani Helenie Wcisło, panu Szczepanowi Szlasie, a od 1962 – panu Zenonowi Kowalikowi i pani Irenie Kowalik. Według wspomnień pani Józefy Krzak – nauczycielki i zastępcy dyrektora naszej szkoły – lata pięćdziesiąte były niewyobrażalnie trudne. W klasach było po 40 osób, uczyły się osoby młodsze i starsze, którym wojna uniemożliwiła kontynuowanie nauki w normalnym trybie. Szkoła w latach 60. i 70., czyli czasach PRL, miała wychowywać młodych obywateli podległych władzy komunistycznej. Obchodzono uroczystości szkolne poświęcone Wielkiej Rewolucji Październikowej, świętowano Dzień Wojska Polskiego i 1 Maja – Święto Pracy. Uczniowie starszych klas mieli tygodniową przerwę na wykopki.
Na pierwszego dyrektora Zbiorczej Szkoły Gminne wybrano ponownie pana Zenona Kowalika w dniu 1 września 1975 roku. Funkcję tę sprawował do czasu przejścia na emeryturę w 1984 roku. Doprowadził on między innymi do odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej nauczycielom zamordowanym w okresie okupacji hitlerowskiej, zorganizował historyczną Izbę Pamięci Narodowej, był wielkim orędownikiem harcerstwa. W roku 1979 placówka obchodziła swoje 50-lecie. Podczas tej uroczystości nastąpiło wręczenie Sztandaru Szkole Podstawowej Nr 1.
Od roku 1984 do 1987 funkcję dyrektora szkoły pełniła pani Zofia Sapała, wtedy też rozpoczęto budowę nowego skrzydła. Następnym dyrektorem była pani Jadwiga Kowalczyk, pełniąc tę funkcję w latach 1987-1989, a potem pani Teresa Szwaczka – do roku 2011. Był to czas wielu akcji edukacyjnych, imprez środowiskowych, wystaw. W 2003 roku szkoła otrzymała tytuł „Szkoły z klasą”, a w roku 2004 z okazji 75-lecia naszej placówki przekazano nowy Sztandar Szkoły, ufundowany przez Radę Rodziców.
W roku 2011 powstał Zespół Szkół Ogólnokształcących, którego pierwszym dyrektorem został pan Stanisław Mach. W czerwcu 2013 roku szkołę odwiedziła Minister Edukacji Narodowej pani Krystyna Szumilas w towarzystwie Świętokrzyskiego Kuratora Oświaty – pani Małgorzaty Muzoł.
W roku 2016 funkcję dyrektora szkoły objął pan Krzysztof Trela, który dba o perfekcyjny wizerunek placówki pod względem wizualnym, ale też o rozwój intelektualny, patriotyczny i artystyczny dzieci i młodzieży. Uczestniczą oni w wielu uroczystościach państwowych i szkolnych, konkursach, festiwalach, olimpiadach. W 2017 roku byliśmy czynnym uczestnikami obchodów Roku Kościuszkowskiego, organizując akademię, ogólnopolski konkurs o życiu i działalności patrona. Uczniowie co roku uczestniczą w Rajdzie Kościuszkowskim, którego trasa wynosi 10 km od Słupi po Moskorzew. Biorą udział w wielu projektach, spotkaniach z ciekawymi ludźmi, nietypowych lekcjach historii, uczą się programowania i rozwijają w zakresie umiejętności cyfrowych. Narzędziem do nauki programowania są roboty Dash.
Przez ostatnie trzy lata szkoła uległa wielkiemu przeobrażeniu – odremontowano sale lekcyjne, gimnastyczne, korytarze i monitoring. W każdej klasie znajduje się tablica multimedialna z dostępem do Internetu, wprowadzono dziennik elektroniczny. Podczas przerw młodzież i dzieci wypoczywają w bajecznych kącikach relaksacyjnych. W Roku Jubileuszowym 2019 Szkoła Podstawowa nr 1 im. T. Kościuszki liczy 434 uczniów, 59 nauczycieli oraz 16 pracowników administracji i obsługi.
Wróćmy jednak do uroczystych obchodów. Dzień 24 maja 2019 oku rozpoczął się od spotkania poszczególnych klas z wychowawcami i udziału w niezwykłym apelu, gdzie montaż poetycko – muzyczny przeplatał się z dużą dawką wspomnień i historii z życia naszej szkoły.
O godzinie 10:00 uformował się korowód – dyrekcja, nauczyciele, goście, uczniowie i rodzice – prowadzony widowiskowo przez sędziszowską Orkiestrę Dętą działającą przy SCK pod batutą pana Piotra Janika. Niezwykła formacja dotarła wspólnie do kościoła Św. Brata Alberta, gdzie odprawiona została uroczysta Msza Święta koncelebrowana przez ks. Prałata Mariana Haczyka, ks. Wicedziekana Edwarda Giemzę, ks. Rafała Gudwańskiego – dyrektora Domu Rekolekcyjnego Betania w Rabce i naszego absolwenta, księży wikariuszy Tomasza Równickiego i Łukasza Parzniewskiego. W pięknej homilii wygłoszonej przez księdza Gudwańskiego usłyszeliśmy wiele niezwykłych słów o roli nauczyciela w formowaniu osobowości duchowej i intelektualnej młodego człowieka. Po zakończeniu tej wzruszającej Mszy Świętej wróciliśmy do szkoły, która tego szczególnego dnia przypominała prawdziwą galerię sztuki – ściany ozdobiły ekspozycje prezentujące unikalne zdjęcia wszystkich roczników Absolwentów naszej placówki, historyczne momenty wręczania szkole sztandarów i obchody kolejnych jubileuszy. Równie fascynująca była wystawa poświęcona życiu i działalności patrona szkoły – Tadeusza Kościuszki. O godzinie 12:00 dyrektor ZSO pan Krzysztof Trela powitał wszystkich zgromadzonych w cudownej scenografii dużej sali gimnastycznej, gdzie ponownie odbyła się część artystyczna z udziałem wspaniałych gości.
Zaproszenie na tę wyjątkową uroczystość przyjęli: burmistrz Sędziszowa pan Wacław Szarek, sekretarz Gminy Sędziszów i radna Rady Powiatu pani Ewa Kubas-Samociuk, skarbnik Gminy Sędziszów pani Lucyna Nahajczuk, przewodnicząca Rady Miejskiej w Sędziszowie pani Aneta Konieczna wraz z radnymi, naczelnicy wydziałów i pracownicy Urzędu Miejskiego w Sędziszowie, pani Małgorzata Muzoł – dyrektor Departamentu Wdrażania Funduszy Euro, pani Izabela Skowron-Jędralska – przedstawiciel organu nadzorującego, ksiądz wicedziekan Edward Giemza, ksiądz prałat Marian Haczyk, ksiądz Rafał Gudwański, ksiądz Tomasz Równicki, ksiądz Łukasz Parzniewski, pan inżynier Otton Grynkiewicz – sybirak, poeta i malarz, pan Eugeniusz Brożek – artysta malarz, pan Antoni Pietkiewicz – prezes Sefako w Sędziszowie, pan Jan Wiśniowski – właściciel firmy Ekran w Sędziszowie, pan Ireneusz Baran – prezes Banku Spółdzielczego, pani Marlena Baran – kierownik MOPS, pani Joanna Walczak – kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Caritas, pan Zbigniew Popczyk – komendant Policji w Sędziszowie, pani Lidia Osińska – prezes Oddziału ZNP w Jędrzejowie, pani Jolanta Wiekiera – dyrektor SCK, pani Beata Paw – dyrektor Szkoły Podstawowej 2, pani Anna Skóra – dyrektor Przedszkola Samorządowego w Sędziszowie, pan Tomasz Musiał – dyrektor Szkoły Podstawowej w Pawłowicach, pani Wioletta Lagierska – dyrektor Szkoły Podstawowej we Mstyczowie, pani Wioletta Pardela – dyrektor Szkoły Podstawowej w Krzcięcicach, pan Łukasz Zawadzki – dyrektor Szkoły Podstawowej w Tarnawie, pan Wiesław Hukowski – dyrektor ZPO w Słupi wraz z zastępcami – panią Anną Marszałek i panią Anitą Opałką, pani Anna Wiekiera – dyrektor Szkoły Podstawowej w Obiechowie, byli dyrektorzy Szkoły Podstawowej – pani Irena Kowalik, pani Jadwiga Kowalczyk, która na tę okoliczność wystosowała list gratulacyjny, pani Teresa Szwaczka, pan Jacek Miklasiński – były nauczyciel SP1, dyrektor Gimnazjum w Sędziszowie, a obecnie wizytator KO we Wrocławiu, byli wicedyrektorzy naszej szkoły, nauczyciele emeryci, emerytowani pracownicy administracji i obsługi, rodzice z przewodniczącą Rady Rodziców panią Iwoną Kowalską, nauczyciele, pracownicy administracji i obsługi ZSO i panie wicedyrektorki – Renata Kurek i Bożena Barchanowska. Zaproszenie przyjęli również absolwenci i sympatycy szkoły. Pan dyrektor Krzysztof Trela złożył serdeczne podziękowania sponsorom naszej uroczystości, którymi byli: Fabryka Kotłów Sefako S.A., Bank Spółdzielczy w Sędziszowie, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Stomed – Urszula i Maciej Rokiccy, Przychodnia Lekarska Eskulap – Elżbieta i Jan Psonakowie, Tomasz Dudziński – firma Masit, Jan Wiśniowski – firma Ekran, Rada Rodziców SP1, PZU – Maria Prawowicz.
Zgromadzeni goście obejrzeli montaż poetycko – muzyczny „Jak przeżyć wszystko jeszcze raz”, składający się z narracji poświęconej historii szkoły, wierszy i piosenek – „Pięknie żyć” w wykonaniu Amelii Opałki i Marcela Podgórskiego, „Profesor Robert” w interpretacji Natalii Tomali, „Radość najpiękniejszych lat” zaśpiewała Hanna Brożek, a niezapomniany przebój „Tak bardzo się starałem” wykonał Łukasz Pałka. Alicja Wójcik odtworzyła utwór „Ten wspaniały rock”, Krzysztof Mrówka znakomity przebój „Tyle było dni”, a piosenkę „Jak przeżyć wszystko jeszcze raz” zinterpretował Marcel Podgórski. Nie zabrakło również wokalnej uczty w wykonaniu Natalii Ryś. Bardzo ciekawa narracja w przekazie Mai Nahajczuk, Karola Rokickiego i Norberta Synala, piosenki i wiersze były przeplatane tańcami – „Krakowiakiem” w wykonaniu uczniów klasy pierwszej odtańczonym oczywiście w ludowych strojach i „Rock and rollem” – zespół Dynamic, który zaprezentował kreacje z lat sześćdziesiątych. Uczniowie klasy czwartej: Maja Skiba, Julia Sosnowska, Bartosz Kowalski i Gabriela Kucala przestawili zabawną scenkę kabaretową, prezentującą fragment lekcji geografii.
Narratorzy podsumowali również wszystkie działania szkoły, jakie zostały podjęte dla uczczenia tego niezwykłego jubileuszu. Tak jak już wspomniano – ostał napisany i wydany biuletyn o historii naszej szkoły, przygotowano okolicznościowy stempel oraz specjalny pamiątkowy medal, powstał wykaz wszystkich kierowników i dyrektorów Szkoły Podstawowej Nr 1 od 1929 roku, zorganizowano wystawę fotografii oraz prac uczniów, przygotowano prezentację multimedialną przedstawiającą historię naszej szkoły, zasadzono drzewka jubileuszowe. W głównym wejściu budynku została umieszczona tablica pamiątkowa oraz wystawiona Księga Pamiątkowa z okazji Jubileuszu i Zjazdu Absolwentów – „Życzenia dla szkoły jubilatki”. Wszyscy zgromadzeni goście otrzymali pamiątkowy medal i biuletyn – wyjątkowe pamiątki związane z tym dniem.
Bardzo miłym akcentem był prezent ufundowany przez Radę Miejską w Sędziszowie na czele z panem Burmistrzem – ekspres do kawy – wręczony panu dyrektorowi Krzysztofowi Treli na skończenie uroczystości. Pan dyrektor odebrał wiele znakomitych albumów, książek, listów gratulacyjnych i innych pamiątek z racji tego ważnego wydarzenia.
I tak dobiegła końca część artystyczna, przygotowana przez panie: Ewę Mrozińską, Elżbietę Strzębałę, Sylwię Gardiew, Małgorzatę Srogę, Annę Leśniewską, Danutę Kot. Oprawa plastyczna sali gimnastycznej była dziełem pań: Grażyny Grochowiny, Elżbiety Muszyńskie, Adriany Nowak – Warkoczyńskiej, Izabeli Kabzy i Lidii Kowalczyk. Nagłośnieniem zajmował się pan Tomasz Gardiew, zaś cała uroczystość została sfotografowana i nagrana przez panią Jolantę Wiekierę i Dominika Mokosieja. W uroczystości wzięły udział dzieci i młodzież z klas: 1a, 3a, 4a, 4b, 4c, 5a, 5b, 5c, 6a, 6b, 7a, 7b, 8a, 8b.
Dla uczczenia Jubileuszu 90-lecia szkoły pani Teresa Trela przygotowała Powiatowy Konkurs Plastyczny ,,Kartka Urodzinowa dla Szkoły”, na który wpłynęło 61 prac z 15 szkół z terenu powiatu jędrzejowskiego. Były to następujące placówki: SP w Mierzawie, SP Wodzisław, SP w Pawłowicach, SP Krzcięcice, SP we Mstyczowie, SP Obiechów.
Jury w składzie- Jolanta Wiekiera- dyrektor SCK, Anna Skiba- naczelnik Wydziału Oświaty , Beata Jach- nauczyciel bibliotekarz ZSO przyznało nagrody i wyróżnienia w poszczególnych kategoriach. Wymieńmy tych, którzy uzyskali I miejsca- Lena Kudła klasa I SP w Mierzawie, Katarzyna Pechta klasa IV SP w Słupi, Wiktoria Ostrowska klasa VII w Obiechowie. Nagrody wręczyła wręczyła wicedyrektor ZSO pani Bożena Barchanowska. Składamy serdeczne gratulacje zdobywcom miejsc I-III oraz wyróżnień, jak też opiekunom tych utalentowanych uczestników.
I w ten sposób uroczysta gala dobiegła końca. Zebrani goście udali się na wycieczkę po szkole, gdzie prezentowano okolicznościowe wystawy fotografii i prace uczniów. Potem, w kameralnej atmosferze, przy kawie i różnych pysznościach, prowadzono niekończące się rozmowy o przeszłości, młodości, przyjaźniach… Z łezką w oku wspominano minione lata, ważne wydarzenia, ludzi- tych obecnych i tych, których nie ma…
Kończąc tę relację przytoczę znów słowa dyrektora szkoły pana Krzysztofa Treli: „ Niech ta uroczystość przypomni nam wszystkim, że w „Jedynce” najważniejszy zawsze jest uczeń, duszą Szkoły- nauczyciel, a dumą- jej absolwenci. Każdy odcisnął tu przez czas swojej bytności dłuższej lub krótszej, jakieś niepowtarzalne piętno”.
Jak przeżyć wszystko jeszcze raz? Przez takie chwile, jak te związane z obchodami Jubileuszu 90-lecia Szkoły Podstawowej nr 1 w Sędziszowie. Były to naprawdę niezapomniane wrażenia, magiczna podróż w przeszłość, ale i duża motywacja do pracy w przyszłości. Bal Absolwenta w Restauracji Magnat w Sosnowcu był dopełnieniem wszystkich atrakcji tego niezwykłego dnia.
Dziękując wszystkim za udział, życzymy możliwości spotkania za następne 10 lat.
Maria Trojak